Wat zou deze straatnaam nou betekenen? In Straat in beeld gaan wij op zoek naar de informatie achter het blauwe bordje bij u in de straat. Deze week de Albrandswaard in Meerzicht.
 |
 |
De Hooge Heerlijkheid Albrandswaard en Kijvelanden was een heerlijkheid en polder in de provincie Zuid-Holland op het eiland IJsselmonde, ter plaatse van de latere gemeente Poortugaal, nu Albrandswaard. De eerste vermelding dateert van het jaar 1201. De naam betekent 'uiterwaard van Albrant', dat wil zeggen, de uiterwaard van de Oude Maas. De heren van Albrantswaard woonden niet in hun heerlijkheid, maar waren rijke regenten uit Hollandse steden. De meeste inwoners waren boeren. In 1732 stonden er 26 huizen. Toch beschikte deze kleine gemeenschap over een baljuw voor de criminele zaken en een schout voor de civiele zaken. Ook een dijkgraaf kon in deze polder niet gemist worden. In de kleine gemeenschap werden de taken van deze functies tussen een paar families verdeeld.
Geschiedenis
De eerste eigenaar van de polder Albrantswaard was ene onbekende Albrant, waarschijnlijk heer Hugo van IJsselmonde, een ridder die dit deel van zijn bezit als huwelijksgift meegaf aan zijn dochters waarvan er een trouwde met Wouter van Egmond. Deze droeg het bezit op aan de abdij Ter Doest in Vlaanderen, de monniken van deze abdij hadden veel ervaring met bij dijkaanleg en inpolderingen. De streek werd geteisterd door stormvloeden en dijken en polders waren hard nodig om bedreigd en verloren land terug te winnen en te behouden.
 |
| Zegel Nicolaas I van Putten in 1241 |
Nicolaas van Putten bevestigde in 1246 als heer over dit gebied de schenking aan de abdij. Bovendien voegde hij het visrecht en ook het hoog en laag gerecht eraan toe, waarmee Albrantswaard de status van hoge heerlijkheid had verworven. Na de dertiende eeuw verdwijnt de relatie van de heerlijkheid Albrantswaard met de Vlaamse abdij uit de stukken en zijn het verschillende Hollandse edelen die beurtelings de titel ‘heer van Albrantswaard’ zullen dragen. In de veertiende en vijftiende eeuw wisselt de heerlijkheid voortdurend van eigenaar.
Het kopen van heerlijkheden werd meer en meer een gewoonte van de Hollandse regenten, eerst uit Breda en later uit Den Haag. Met de rijkdommen die de burgers in handel en ambacht verwierven, kochten die voor zichzelf en hun kinderen de heerlijkheden van het platteland op. De witte schilden in het wapen van het heerlijkheid Albrantswaard met drie rode kruisjes zijn behoudens de kleurwisseling identiek met het huidige wapen van de stad Breda. Het is oorspronkelijk het familiewapen van de heren van Strijen. De gele schilden met zes blauwe blokjes in twee rijen, drie boven en drie onder geschaard in de andere kwartieren, doen denken aan het wapen van de familie Van Wijngaarden. Die familie kwam in het bezit van de heerlijkheid Albrantswaard. De naam Van Wijngaarden treffen we ook aan op de lijst van de schouten van Breda.
Het feodale begrip ‘heerlijkheid’ raakte onder invloed van de Franse revolutie in onbruik. De grenzen van gemeenten vielen vaak samen met die van de vroegere heerlijkheden. Dat gold ook voor de heerlijkheid Albrantswaard, hoewel die als zelfstandige gemeente in 1841 ophield te bestaan door de samenvoeging met Poortugaal.
In 1848 vormden de twee voormalige heerlijkheden Poortugaal en Albrantswaard nog samen de burgerlijke gemeente Poortugaal en Albrantswaard. De tweede naam verviel na enige tijd toen alleen de naam Poortugaal overbleef, maar herleefde in 1985 bij de samenvoeging met de gemeente Rhoon tot een nieuwe gemeente: Albrandswaard.
Tekst: Vera Voogt
Foto's straat: Marja de Laaf
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
