Eenzaamheid is een lastig probleem. Veel mensen schamen zich ervoor. Maar liefst 1,2 miljoen Nederlanders geven aan eenzaam te zijn. Zoetermeer Actief presenteert een drieluik over eenzaamheid. Vandaag deel 1. Wethouder Isabelle Vugs: “Het is niet cool om eenzaam te zijn.”
In Zoetermeer voelden in 2016 meer mensen zich ‘zeer eenzaam’ dan in 2012: 8,6% tegenover 6%. Deze week is het de Week van de Eenzaamheid. Ook Zoetermeer doet mee.
Is het de schaamte? Is het een taboe om over eenzaamheid te praten? Zo’n 1500 lezers bekeken afgelopen zaterdag onze lezersvraag ‘Voelt u zich weleens eenzaam? Als je naar de cijfers voor Zoetermeer kijkt, zou 8,6 procent zich sterk tot zeer sterk eenzaam voelen. Dat zou neerkomen op ruim 120 lezers. Maar slechts zeven lezers durfden er openlijk voor uit te komen, dat ze weleens eenzaam zijn.
Eenzaamheid is het gevoel geen, of onvoldoende contact te hebben met de mensen om je heen. Wethouder Isabelle Vugs (onder meer zorg en welzijn, onderwijs) is zeer begaan met de eenzame mensen in de stad en doet er vanuit haar positie alles aan om eenzaamheid te bestrijden. Zo helpt ze vandaag (donderdag 21 september) met het bellen van eenzame Zoetermeerse ouderen vanuit de Zilverlijnbus van het Nationaal Fonds Ouderen en KPN op het Stadhuisplein. Hoewel de wethouder zich zelden eenzaam voelt, kent ze het gevoel wel: “Als bestuurder draag je in je eentje de verantwoordelijkheid voor veel zaken. Dat voelt weleens eenzaam.”
Samen oplossen
Eén ding wil de wethouder voorop stellen: “Als gemeente kunnen we het probleem van de eenzaamheid niet oplossen. Dat moeten we met de hele gemeenschap doen. De eenzame zelf moet er zich bewust van worden eenzaam te zijn. Vanuit dat besef kan hulp worden gevraagd. Hij of zij moet dat wel willen: we hebben het over volwassenen met een eigen wil. We bieden van alles aan. Maar mensen moeten er wel gebruik van willen maken.”
Daarnaast is er de omgeving van de eenzame, die kan helpen door te signaleren aan de hulpverlening of – zo simpel kan het zijn – door een eenvoudig gebaar. Vugs: “Een praatje in de supermarkt met een wildvreemde kan voor een eenzame al het verschil maken. Misschien is het voor diegene wel het enige gesprek van de dag.”
Het Kom Erbij-festival, dat de komende week wordt gehouden, wil het startpunt zijn om eenzaamheid te doorbreken. Iedereen kan te weten komen welke organisaties in Zoetermeer eenzaamheid aanpakken. Ook worden er tal van interessante workshops georganiseerd, bijvoorbeeld de workshop vrienden maken en een bijzondere troostwandeling voor mensen die in de rouw zijn.
Niet cool
Vugs verwacht dat de eenzaamheid nog zal toenemen. “Door de vergrijzing komen er steeds meer ouderen bij. Zij lopen een extra groot risico op eenzaamheid. “Partner, familileden en vrienden vallen weg. Mensen komen in de rouw en kunnen eenzaam worden.”
Dit jaar zoemt de gemeente echter in op jongeren. Uit de Omnibusenquête van de gemeente (2016) bleek dat 43 procent van de Zoetermeerse jongeren zich weleens eenzaam voelt. Opmerkelijk is dat deze jongeren wel eenzaam, maar niet alleen zijn: vaak gaan ze naar school en zijn ze actief op de sociale media. Vugs: “Onder jongeren is het een taboe om toe te geven dat je eenzaam bent. Dat is bepaald niet cool. Voor jongeren is het heel belangrijk om bij de groep te horen. Ze willen erbij horen, ze willen geen uitzondering vormen in de groep.”
Over twee groepen jongeren maakt Vugs zich extra zorgen: over jongeren die mantelzorger zijn en over jongeren met een andere seksuele geaardheid. “De acceptatie van die laatste groep neemt af in de maatschappij. Dat maakt het extra moeilijk voor ze om uit de kast te komen.”
Jonge mantelzorgers zijn vaak zo belast met de zorg dat het lastig voor ze is om deel te nemen aan allerlei activiteiten. Uitgaan is er voor hen vaak niet bij. Ook zijn ze niet gewend om hulp te vragen. In Zoetermeer is ook nog wat bijzonders aan de hand. “In Zoetermeer zijn relatief veel éénoudergezinnen. Als zo’n ouder uitvalt, komt de zorg vaak op het kind neer,” zegt Vugs.
Bij het eenzaamheidsprobleem onder jongeren speelt ook de puberteit een rol. Het is een verwarrende periode in het leven van een jongere. “Je plek vinden als jongere is een ware zoektocht,” licht de wethouder toe. Ze voelen zich vaak onbegrepen en daardoor eenzaam. “Via het jongerenwerk en via decanen en mentoren op de scholen probeert de gemeente eenzame jongeren op te sporen, om daarna het probleem aan te pakken. Zo is er een speciale groep opgericht voor de zogenoemde LHBT-jongeren, jongeren met een andere seksuele geaardheid.”
Kop thee werkt niet
Eenzame jongeren moeten op een andere manier benaderd worden dan eenzame ouderen, weet de wethouder. “Het samen drinken van een kop thee werkt niet bij jongeren. En met een gesprekje zijn ze niet geholpen. Vanuit bestaande activiteiten van jongerenwerk zoals het maken van een film of het organiseren van een evenement kan voorzichtig worden afgetast of er misschien een jongere meedoet die eenzaam is. Opmerkelijk is dat jongeren via de computer niet om hulp vragen. Hoewel ze er vaak achter zitten, hebben ze moeite met het invullen van formulieren over dit onderwerp.”
Buren
Eenzaamheid is vooral een problematiek van de grote stad, zegt de wethouder. De burgemeester ging onlangs op kraambezoek bij de 125.000-e inwoner, baby Philine. “De sociale samenhang is een stad minder groot dan op het platteland. Wat er in Zoetermeer nog bijkomt, is dat heel veel Zoetermeerders ergens anders dan in Zoetermeer werken. Zij leven in een rap tempo. Daardoor voelen zij wat minder binding met de stad.”
Vugs kaart nog de inbreng van andere culturen in de stad aan. “Wij kunnen nog wat van ze leren als het bijvoorbeeld op gastvrijheid en nabuurschap aankomt. Voor hen geldt heel sterk: een goede buur is beter dan een verre vriend.”
Tekst Christa van der Hoff en Ferydon Sedigi
Foto Wethouder Vugs: Fotoflex
Lees hier onze andere verhalen over eenzaamheid: www.zoetermeeractief.nl//tag/eenzaam
