Je recht niet gekregen? Vragen over juridische zaken? De Rechtswinkel Zoetermeer staat mensen bij met allerlei juridische vragen en problemen. Elke maand plaatsen we op Zoetermeer Actief een column van de Rechtswinkel, deze week over betrokkenheid bij een misdrijf.
Juweliersoverval: ik reed alleen maar
Paul is 19 jaar en een voortreffelijk student. Vanwege het behalen van zijn rijbewijs, hebben zijn ouders hem een auto cadeau gedaan. Sindsdien vragen zijn vrienden hem geregeld om te rijden. Daarvoor krijgt Paul meestal een kleine vergoeding. Op een namiddag krijgt Paul een telefoontje van Kris die hem vraagt om hem snel, voor sluitingstijd, naar een juwelier te rijden. Kris wil namelijk een cadeau voor zijn moeder kopen. Paul kent Kris alleen via een vriend en wil eigenlijk weigeren, maar Kris biedt Paul een royale vergoeding aan en Paul wil graag een extra zakcentje verdienen. Bovendien bevindt zich vlakbij, in het plaatselijke winkelcentrum, een juwelier. Dat geld is makkelijk verdiend, denkt Paul, en stemt daarom in.
Als hij Kris ophaalt blijken er nog twee vrienden van Kris mee te gaan. Paul zet hen af en moet op de hoek van de straat wachten. Even later ziet Paul dat Kris en zijn vrienden hard komen aanrennen met bivakmutsen in de hand. Eén van hen heeft een zware tas bij zich. Dat ziet hij aan de manier waarop deze jongen met de tas rent. Paul ontdoet de auto van de automatische deurvergrendeling en de jongens springen de auto in. Paul rijdt met piepende banden weg. In de auto kleden Kris en zijn vrienden zich snel om en onderweg gooien zij hun kleding weg.
Volgens artikel 48 van het Wetboek van Strafrecht wordt iemand als medeplichtige gestraft als deze persoon opzettelijk behulpzaam is geweest bij het plegen van een misdrijf, maar ook als deze persoon opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen heeft verschaft tot het plegen van een misdrijf.
Voor het hebben van opzet is vereist dat Paul willens en wetens Kris en zijn vrienden heeft geholpen bij het plegen van een strafbaar feit (door het vervoeren naar en van de plaats delict). Van opzet is ook sprake als Paul van het te plegen strafbaar feit zou moeten hebben geweten, bijvoorbeeld door wat er in de auto is besproken. Ook als Paul willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard - oftewel als het objectief gezien duidelijk is - dat hij daders van een misdrijf zou wegrijden (bijvoorbeeld door het zien van bivakmutsen), is sprake van opzet (in voorwaardelijke zin).
Dan wordt Paul door de politie aangehouden vanwege een snelheidsovertreding. De politie doorzoekt de auto en treft daarin gouden sieraden, twee vuurwapens en een grote hoeveelheid geld aan. Paul, Kris en zijn vrienden moeten mee naar het politiebureau. Op het bureau hoort Paul dat de juwelier in het plaatselijke winkelcentrum zojuist is overvallen en dat hij verdacht wordt van betrokkenheid daarbij.
Op grond van artikel 96b van het Wetboek van Strafvordering mag de politie bij het ontdekken van een strafbaar feit op heterdaad de auto doorzoeken. In een niet op heterdaad-situatie mag de politie een doorzoeking instellen als je daar toestemming voor geeft. Eenmaal toestemming verleend, kun je achteraf geen beroep meer doen op onrechtmatig verkregen bewijs, zelfs als blijkt dat de politie geen doorzoeking had mogen instellen.
Paul wordt na twee verhoren en een nachtje slapen op het politiebureau, met een dagvaarding in de hand naar huis gestuurd.
Een aangehouden verdachte heeft het recht om voorafgaand aan het verhoor door de politie een advocaat te raadplegen. Dit wordt ‘consultatiebijstand’ genoemd. Dit recht is ontstaan na het Salduz-arrest van het Europese Hof van Justitie van 27 november 2008. De politie moet een verdachte op dit recht wijzen vóór aanvang van het verhoor.
De politie mag een verdachte, in beginsel, voor zes uren vasthouden. De nacht tussen 00.00 uur en 9.00 uur wordt echter niet meegeteld. Dit betekent dat als je in de avond op het politiebureau wordt gehoord en het verhoor om 00.00 uur niet klaar is, de politie je tot de volgende ochtend op het politiebureau mag houden.
Weetje: Paul is veroordeeld wegens medeplichtigheid bij het plegen van de juweliersoverval.
Vanwege de corona-crisis kan je voor een bezoek aan het spreekuur een e-mailsturen naar:
De Rechtswinkel Zoetermeer geeft eerste hulp bij juridische vragen en problemen. De rechtswinkeliers zijn afgestudeerde juristen, zij werken vrijwillig bij de rechtswinkel. Zij kunnen advies geven en praktische tips, maar voeren geen procedures.
