Het 'Gebouw van de Maand' is een langlopende vaste rubriek op de site van Zoetermeer Actief, het eerste 'Gebouw' werd 7 jaar geleden gepubliceerd, op 25 november 2018. Maandelijks verzorgde het Architectuurpunt interessante en boeiende artikelen over de architectuur in Zoetermeer.
Zo kwamen al 81 bijzondere gebouwen, woningen, bedrijven, kerken en bruggen aan bod in deze bijzondere serie. Vandaag publiceren we het laatste artikel in de reeks, over SnowWorld in het Buytenpark. Het Architectuurpunt heeft alle artikelen over het 'Gebouw van de Maand' verzameld en publiceert deze in november in een prachtig boek, 'Zoetermeerse Blikvangers - Zeven jaar gebouw van de maand'. De redactie van Zoetermeer Actief bedankt het ArchitectuurPunt Zoetermeer voor de fijne samenwerking in de afgelopen jaren en is blij dat zoveel bijzondere gebouwen beschreven werden in de artikelen.
Een nieuwe stad een nieuw landschap
In een voorlichtingsblad van de gemeente Zoetermeer uit 1968 is te lezen:
‘Het onderwerp ‘groen en recreatie’ staat in het middelpunt van de belangstelling. Deze belangstelling wordt ingegeven door de gedachte dat alleen huizen bouwen niet voldoende is; om van Zoetermeer een prettig bewoonbare stad te maken, is het nodig dat er op grote schaal parken en andere groenvoorzieningen komen.’
In het Structuurplan voor Groot Zoetermeer (1965), de ‘blauwdruk’ voor de toekomst van de stad is aangegeven welke gebieden in beginsel voor recreatie bestemd zijn. De gedachten, neergelegd in het Structuurplan worden vervolgens uitgewerkt in het Facetplan Groen en Recreatie Zoetermeer.
De groen- en recreatievoorzieningen worden zodanig gesitueerd dat de stad naar drie zijden een groene uitloop krijgt en aansluit op regionale recreatiezones.
Aan de westzijde (nu het Westerpark) wordt een groot parkbos met vijvers en weiden voorgesteld. Dit parkbos sluit aan op een gebied, waar de Werkcommissie ’s Gravenwoude een plan voor heeft ontwikkeld. In de commissie hebben zitting de provincie Zuid-Holland en elf gemeenten waaronder Den Haag en Zoetermeer.
Het is ook de tijd van het Rijksbufferzone beleid, waarbij het Rijk gebieden aanwijst om verstedelijking te beperken en leefbaarheid te bevorderen, met focus op recreatie, natuur en landbouw.
De geplande recreatiegebieden aan de westzijde en noordzijde van de stad - Noord-Aa, Buytenpark en Westerpark - maken onderdeel uit van deze bufferzone. Voor een groot deel van deze gebieden is de aanleg gefinancierd door subsidie vanuit het Rijk en de provincie: 80% Rijk, 20% provincie en 5% gemeente.
Voor de aanleg van het Buytenpark is een andere financiering gevonden door in dit gebied puin te storten.
Puinstort
De opdracht is om een plan te maken waarin 5 miljoen kubieke meter puin wordt verwerkt. De optie om alleen het maaiveld op te hogen, de polder vol te gooien met puin, wordt al snel verworpen. De keuze is dus niet het puin onder het tapijt vegen, maar een nieuw uitgesproken landschap te maken op een oppervlakte van 60 hectare.
Het oorspronkelijke ontwerp uit 1980 heeft de vorm van een ster met in het midden een heuvel van 60 meter hoog. Op deze heuvel is een skipiste gedacht en er is voorzien in een klimmuur en een uitgebreid mountainbike circuit.
Maar tegen de hoogte van 60 meter is indertijd bezwaar gemaakt en toen is in het midden van de ster op maaiveldniveau een open ruimte gemaakt. Op deze plek heeft een puinkraker en scheidingsinstallatie gestaan. Metaal en hout werden uit het puin gehaald en een deel van het puin werd ten behoeve van bijvoorbeeld tennisbanen fijn gemalen.
Het Buytenpark is nu als voormalige puinstort een heuvelachtig terrein (20 meter hoogte) waarbij de opgebrachte leeflaag, hoogteverschillen, vochthuishouding en het microklimaat de voorwaarden hebben geschapen voor een bijzondere flora en fauna.
 |
 |
SnowWorld
Op de open plek in het midden van de ster is in 1996 SnowWorld gebouwd, naar ontwerp van G.J. Bleeker Architectenburo.
SnowWorld, een indoorskilocatie met twee skipistes van elk 160 meter en verscheidene horecagelegenheden. In 2003 is een derde skipiste geopend met een lengte van 210 meter. Dit ontwerp staat op naam van Huibers b.v. Buro Bouwmanagement & Architectuur.
Vanaf 2013 heeft SnowWorld verdergaande groeiambities, maar de uitbreiding met een vierde grote piste blijkt onhaalbaar. In plaats daarvan wordt gekozen om de bestaande derde piste uit te breiden. Na uitbreiding heeft de piste een lengte van 305 meter en een hoogte van 70 meter. Op de kop een uitkijkbordes. De bijzondere trap aan de kop is enerzijds een vluchtweg, maar ook bedoeld als toegang naar het bordes, en is in 2016 gerealiseerd.
Beeldkwaliteit
Algra&Marechal Architecten moesten voor het ontwerp van de verlenging van de baan aan diverse door de gemeente geformuleerde criteria voldoen:
een zo transparant en regelmatig mogelijke constructie, zodat zicht op de lucht wordt gehouden;
verbijzondering van de kop van de piste, gericht op het omringende landschap met als onderdeel hiervan een andere belangrijke beelddrager namelijk de bijzondere trap naar het uitkijkbordes;
een lichte kleur van het hoofdvolume van de baan, zodat die opgaat in de lucht;
een eenduidig vormconcept, robuust, strak en ‘industrieel’.
Constructie
Omdat heien niet mogelijk is, zijn alternatieve funderingstechnieken bedacht in samenhang met een vijzelbare constructie in verband met ongelijke zettingen. Er is gekozen voor een combinatie van buisprofielen met walsprofielen met stabiliteitsschoren om een zo slank mogelijke constructie en een zo groot mogelijke verdeling van krachten op de ondergrond mogelijk te maken.
SnowWorld werd in 2024 genomineerd voor de Nationale Staalprijs.
Tekst: Ad ten Ham
Foto’s: Dick Valentijn, Ad ten Ham en Ardito (luchtfoto)
Bronnen
Voorlichtingsblad Zoetermeer 2, december 1968
Voorontwerp bestemmingsplan, 2014
Uitbreiding Snowworld, Zoetermeer Stichting Groene Hart, 2016
Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer. Kijk voor meer informatie over architectuur in Zoetermeer en de architectuuragenda op ArchitectuurPuntZoetermeer.nl of op Facebook.
