Van schilders en beeldhouwers tot keramisten en textielkunstenaars, Zoetermeer is een broedplaats voor creatieve geesten. Met deze rubriek wordt een platform geboden waarbij steeds een andere kunstenaar uit de kunstwereld van Zoetermeer voor het voetlicht wordt gebracht. Deze keer: Jannie van Maldegem.
Jannie van Maldegem: Taal (schrijven vanuit je hart)
Jannie van Maldegem werd in 1961 geboren in Luttelgeest, een klein dorp in de Noordoostpolder. Ze groeide op op een boerderij, midden in de ‘middle of nowhere’ en leerde al jong wat improviseren betekent. “We hadden weinig, dus we verzonnen zelf ons vermaak”, begint Jannie rustig te vertellen. “Geen speeltuinen, geen afleiding dus maakten we zelf plezier: hutten bouwen, knutselen, kijkdozen maken en gedichtjes schrijven.” Schrijven deed ze al vanaf jonge leeftijd. “Al sinds ik kan lezen, heb ik plezier in schrijven. Brieven, sinterklaasgedichten, zelfs correspondentie met een oom in Canada. Zo oefende ik mijn Engels.” Sinterklaas is nog steeds haar favoriete dag: “Plagen met rijm, daar geniet ik van.”
Creativiteit: een familietrek
Jannie groeide op in een huis waar creativiteit vanzelfsprekend was. Haar moeder was handig met naald en draad én een echte gangmaker in het dorp. “Bij optochten wonnen we altijd”, vertelt Jannie lachend verder. “Mijn moeder bedacht een thema, zoals ‘producten uit de polder’, en maakte kostuums voor ons, onze vriendjes en de buurtkinderen.” Die creatieve lijn zet zich voort. Jannie geeft haar kleinkinderen al op jonge leeftijd verf in hun handen. “Ze spelen met kleuren, modder, zand en water. Ook met taal: rijmpjes, spelletjes, betekenis. Zo leren ze spelenderwijs wat waardevol is.”
Haar eigen kinderen zijn ook creatief. De één ontwierp als architect het paviljoen van Buurttuin de Zoete Aarde. De ander heeft een moestuin ontworpen en schrijft ook met plezier. Jannie zelf schreef in haar tienerjaren twee dagboeken, die cruciale momenten in haar leven markeerden. De dagboeken heeft Jannie nog allemaal. Creativiteit zit diep in deze familie.
Briefschrijver
Op haar achttiende stond Jannie al voor de klas in Lelystad. Ze woonde en werkte er zeven jaar als juf, een periode die haar vormde. Daarna volgde een nieuw hoofdstuk: samen met haar man Jan vertrok ze naar Indonesië. Na afloop van zijn contract keerden ze terug naar Nederland en vestigden zich in 1992 in Zoetermeer. In die jaren schreef Jannie volop: dagboeken, brieven, gedachten op papier. “Ik schreef mooie brieven”, zegt Jannie. “Als ik erop terugkijk, had ik toen best een boek kunnen schrijven.”
Haar vader dacht er net zo over en vroeg haar regelmatig: Wanneer schrijf je eens een boek? Toch kwam het er nooit van. Niet omdat ze niets te vertellen had, maar omdat het uitgeefproces haar niet trok. “Dan gaat het ineens over spelling, stijl en interpunctie. Terwijl het mij juist gaat om gevoel, om wat ik beleef.”
Ironisch genoeg is het haar nichtje Renske die wél een boek schreef. Haar boek: ‘Wat je niet ziet’ (2024) ligt inmiddels in de winkel. “Hij zou het in één adem hebben uitgelezen,” zegt Jannie. “Net als ik.”
Jannie kiest voor groen
Jannie werkte van 1993 tot 2015 als kleuterjuf op de Margrietschool in Zoetermeer. Ze stond bekend als een creatieve en ondernemende juf, die met plezier lesgaf. Maar naarmate de administratie en vergaderingen toenamen, verdween het plezier. Na dertig jaar in het onderwijs besloot ze te stoppen. “Een goede keuze,” zegt ze nu. Haar ervaringen op school zijn nog terug te lezen op kleuterspel.blogspot.nl. “Leuke verhaaltjes over wat er in de klas gebeurde. Ouders konden meelezen, en soms lees ik er zelf nog eentje terug.”
Na haar afscheid van school vond Jannie een nieuwe uitdaging: de Buurttuin Zoete Aarde, die ze
tien jaar geleden mee oprichtte. “Ik dacht dat ik school nodig had, maar dat bleek niet zo te zijn. In de buurttuin komen mijn waarden: creativiteit, initiatief en betrokkenheid, perfect samen.” Samen met een grote groep vrijwilligers werkt ze nu aan een groene, gastvrije plek voor de wijk.
Schrijven vanuit je hart
In 2015 sloeg Jannie een nieuwe weg in. Na jaren van lesgeven kwam het schrijven steeds meer op de voorgrond. Een Facebookbericht bracht haar bij de cursus: ‘Luisteren naar je pen’ van Natascha Bruti in Scheveningen en dat bleek het begin van iets nieuws. “Die cursus heeft me echt wakker geschud”, gaat Jannie rustig door. “Natascha’s manier van schrijven raakte me, en daarna volgde ik ook cursussen van Christine de Vries en Marianne Panneman. Zij werken allemaal vanuit hetzelfde principe: schrijven als middel om jezelf vrij te voelen, en dat door te geven aan anderen.”
Voor Jannie draait schrijven niet om feiten of vorm, maar om gevoel. “Je schrijft niet met je hoofd, maar met je hart. Over wat je meemaakt, wat je voelt, wat je raakt.” Haar teksten zijn persoonlijk, sociaal en bedoeld om te verbinden. Sindsdien is schrijven voor Jannie meer dan een hobby: het is een manier van leven geworden. Een manier om stil te staan, te reflecteren en anderen te inspireren om hetzelfde te doen.
Zo werkt Jannie
Bij Jannie begint schrijven nooit met een strak plan. Het begint met een idee: vaag, associatief, ergens in haar achterhoofd. Dan legt ze een blaadje neer op haar bureau, tussen stapels inspiratiemateriaal, losse notities en dingen die misschien ooit nog van pas komen. Chaos, noemt ze het zelf. Maar wel een creatieve chaos.
“Ik ga niet zitten met het idee: wat zal ik nu eens schrijven”, aldus Jannie. “Het moet groeien. Soms komt er ineens iets boven, en dat zet ik op dat blaadje.” Improvisatie is haar kracht. Van niets iets maken, zonder vaste structuur of schema. Juist in die vrijheid ontstaat haar meest persoonlijke werk. Geen strakke lijnen, maar intuïtie en gevoel. Zo ontstaat bij Jannie een tekst.
Jannie brengt mensen in beweging met pen en papier
Sinds 2017 organiseert Jannie schrijfbijeenkomsten die verder gaan dan het maken van mooie zinnen. Haar aanpak draait om persoonlijke thema’s, herinneringen en het delen van ervaringen. Of het nu gaat om een schrijfcafé in Kunstgarage Franx, een schrijftafel, een schrijffeestje, een wandeling met pen in de hand of zelfs een schrijfvakantie, Jannie weet mensen te raken.
Jannie geeft workshops op uiteenlopende locaties: van kerken tot musea. Vaak gebruikt ze kunst als inspiratiebron, of neemt ze een object mee om het schrijven op gang te brengen. “Ik vraag mensen: schrijf eens zeven regels over wat je ziet. Dan komen er vanzelf herinneringen boven.”
Soms is de start simpel: een vraag van een Pickwick-theezakje. Maar het effect is groot. “Het is eigenlijk praten op papier”, verklaart Jannie enthousiast. “In een kleine groep deel je wat er in je omgaat. Je leest voor, luistert naar elkaar. Zonder discussie, zonder oordeel. Dat luisteren is misschien wel het belangrijkste. Mensen voelen zich gehoord en verbonden.” Wat haar het meest raakt? De deelnemers die vooraf twijfelen of ze wel kunnen schrijven. “Juist zij zijn vaak het meest verrast en het meest enthousiast.”
Jannie blijft inspireren
Een paar jaar geleden werd Jannie genomineerd voor de Kunst- en Cultuurprijs van Zoetermeer. De prijs ging uiteindelijk naar een andere kunstenaar. Elk jaar organiseert Jannie schrijfvakanties. Voorlopig nog in Nederland, maar plannen voor schrijfvakanties in het buitenland liggen al in de week. In 2025 stonden er drie inspirerende midweken op het programma: in Morgenrood in
Oisterwijk, een driedaagse in de Banjaert in Wijk aan Zee, en een schrijfweek tijdens de komende Kunstmaand op Ameland. Locaties waar rust, natuur en creativiteit samenkomen.
Jannie is tegenwoordig regelmatig in de Vermaning in Den Hoorn te vinden waar ze de ruimte krijgt om tijdens exposities te schrijven.
Naast de schrijfvakanties broedt Jannie op een bijzonder idee: Schrijf je rouw. “Toen een lieve buurvrouw overleed, voelde ik hoe troostend schrijven kan zijn”, verklaart ze. Het project bleef liggen, maar het verlangen om er iets mee te doen is gebleven. “Ik heb altijd meer ideeën dan ik kan uitvoeren, maar dit blijft trekken.” Haar droom? Een theehuis op een begraafplaats. “Daar komen mensen met verdriet. Hoe mooi zou het zijn als ze elkaar daar schrijvend kunnen ontmoeten. In stilte en in verbinding.”
Jannie heeft door de jaren heen veel geschreven. Haar huis staat vol dozen met teksten, maar het bewaren is niet het belangrijkste. “Voor mij gaat het om het moment zelf: de magie van het moment”, zegt ze. “Ik kijk ze bijna nooit terug.” Reisverhalen vormen een uitzondering. Die leest ze nog weleens terug op Polarsteps. “Dan voelt het alsof ik weer even op reis ben”, rondt Jannie af. Voor meer informatie over Jannie van Maldegem kun je haar website bekijken. Jannie nomineert graag Marieke Enze en Ria van Dijk als een van de volgenden in deze rubriek.
Foto's: Copyrights Jannie van Maldegem
Overzicht Kunstenaar in Beeld
Alle Zoetermeerse kunstenaars die in onze vaste rubriek: ‘Kunstenaar in Beeld’, aan bod zijn gekomen kunt u hier terugvinden: Overzicht Kunstenaars in beeld.
