Vandaag betreed ik voor Zoetermeer Actief het hol van een leeuw.
Zonder enige angst, want ik weet over welke leeuw ik vandaag kom te spreken:
De leeuw van Judah ofwel Rastafari Makonnen.
Een interview met Ras Billy door Rob Verbunt
Ras Billy alias 'the Dread Lion' sluit me als een oude vriend in de armen, als ik mijn jas aan de kapstok heb gehangen.
De internationaal befaamde Reggaezanger en naar mijn deskundigheid één van de meest authentieke en culturele stemmen die we hebben in ons land, lijkt in Zoetermeer een welhaast onzichtbare kracht.
Dubbel en dwars een reden om in een stad die zich zo graag wil doen bruisen, het licht te werpen op deze vaandeldrager van Rasta-cultuur en zwart historisch bewustzijn.
We houden het interview in de kamer waar Billy schrijft en repeteert, inzingt, drumt en waar zich zijn archief bevindt van boeken, muziek en film.
Van Haile Selassie en Marcus Garvey naar Dennis Brown, Bob Marley, Apple Gabriel en Peter Morgan. Aan de wand; knipsels uit kranten en tijdschriften over Billy's eigen wapenfeiten met de diverse bands waarover we zo dadelijk zullen spreken.
Cirkel
“Ik werd geboren op de Nederlandse Antillen in 1967”, begint hij. “In een gezin van 13 kinderen. Ik was de op één na jongste. Hoe het leven eruit zag in die tijd? Het was buitenleven. We gingen naar school. We speelden. Ik kan het, als ik terugkijk classificeren als 'semi-armoede' waarin we leefden.
We leerden delen met elkaar door de beperkte middelen die we hadden. Drie fietsen op 15 gezinsleden bijvoorbeeld. Evengoed was het een nummertje trekken voor de douche. Als er al water was. Je kon merken dat dingen wat stroef gingen. De situatie waarin je zit, of je nu arm of rijk bent, beweegt zich vaak in een cirkel, die moeilijk te doorbreken is. Mijn moeder zorgde voor ons. Een huisvrouw. Mijn vader was eigenlijk allround maar voornamelijk landbouwer en slager. Ik studeerde elektrotechniek. Daarna agricultuur. Het in leven kunnen houden van het land met mijn broer voelde min of meer als noodzakelijk om te doen voor de familie. We bewerkten het land en hielden kippen en geiten.”
Reggae revolutie
Waar de muziek zijn intrede deed? Op de eilanden heeft muziek een prominente plaats. Salsa en Merengue, Soca en Reggae. Daar kom je vanzelf mee in aanraking. “Mijn zus zong Gospel in de kerk.”, vertelt Billy. “Mijn oudste broer speelde in een band genaamd 'The Brotherhood of Man'. Ikzelf luisterde naar Jimmy Hendrix of Carlos Santana. Absolute favorieten waren The Isley Brothers. Mijn persoonlijke Reggae-revolutie kwam met het toen net uitgebrachte album 'Kaya' van Bob Marley and the Wailers. Toen mijn broer me in een volgepakt buurtcentrum de kans bood om op het podium een nummer te zingen, kreeg ik de definitieve wake up call.”
Zoetermeers debuut
“Ik was 25 toen ik naar Nederland kwam. Ik wilde wat anders zien. Een ander systeem. Ik wilde me thuis kunnen voelen in Europa. Waar op de eilanden grote migratiestromen aan de gang waren, bijvoorbeeld van Haïtianen of Venezolanen, zo maakte ik de beweging naar Den Helder, Nederland. Mijn broers achterna.
Met de band One Unity ontwikkelde ik mijzelf daar als muzikant. De visserij-sector bood me in de tussentijd werk, maar de arbeidskansen waren beter in de Randstad. Dat bracht me naar Zoetermeer, waar ik in het Stadstheater mijn muzikale debuut maakte met de Reggaeband 'Sweet Lake City' met Roki en Tati als respectievelijk toaster en drummer en mijzelf als leadvocalist. Zoals veel lokale bands uit die tijd, speelden we ook in Latenstaan en het ZMK.”
Katholieke opvoeding
“Roots Reggae werd mijn handelsmerk. Of het een puur muzikale aangelegenheid was? Ik had een katholieke opvoeding gehad en was niet voor de volle 100% met de spirituele kant van de reggae bezig. Ik ging research doen. Geschiedenis lezen en onderzoeken. Daardoor ben ik bij mijn roots gekomen. De roots van Rastafari. De Jamaicaan Marcus Garvey wees in de vijftiger jaren, refererend aan een bijbelpassage over de terugkeer van Christus, naar het Oosten, waar een zwarte koning gekroond zou worden. In Haile Selassie, ofwel Tafari Makonnen, die eerder in 1930 in Ethiopië tot keizer gekroond werd, zagen veel eilandbewoners en Afro-Amerikanen die koning, die in de openbaring van Johannes al werd aangekondigd.”
Nelson Mandela
“Mijn dreadlocks groeiden, net als het aantal bands waarin ik zong. Niet zonder succes. Met Poor Man Friend schreef ik een nummer voor Nelson Mandela. 'Jah Time Has Come.' Dat werd geplugd tot in Canada en is nu, na het overlijden van Mandela, opnieuw aan de orde. Ik zong en schreef voor Goldy Locks en stapte rond 2000 in de Zoetermeerse band Dread Lion voor een optreden tijdens Rastaplas. Dat was het moment waarop het Zoetermeerse publiek mij echt leerde kennen.”
Protestmuziek
“Billy, what is your secret?”, vraag ik. “Ik blijf mijn ding doen. Ik blijf nederig en houd mijn oren open voor wat anderen zeggen. Dat breng ik het liefste over aan anderen: Blijf jezelf en doe je best. Sta open voor kritiek. Mijn stem? Dat is een gift van de natuur. Al moest daaraan worden geschaafd. Ik heb zanglessen gevolgd bij Alex Rayman en kreeg mijn inspiratie van -wijlen- Jackman. Of Reggae de acceptatie al heeft die het verdient? Reggae is al te lang hier om niet geaccepteerd te worden. Maar ergens blijft de schaal waarop deze muziek beleefd wordt altijd klein. Ondanks de universele boodschap die het uitdraagt, blijft het als protestmuziek bestempeld worden. Dat maakt dat het een subcultuur blijft. Misschien ook wel het element van het bijbehorende Cannabis-gebruik.” Billy lacht. “Mensen zeggen me, "ik vind die muziek hartstikke leuk maar ik verdraag de Ganja-geur niet."
Lege handen
“In mijn vrije tijd, schrijf ik nummers en oefen ik mijn stem op weg naar nieuwe optredens. In mijn repertoire zit hier en daar nog een tekst uit het tijdperk van Rootical Transformation (2006-2009) geschreven door Robert 'Iya' de Graaf. Met Rootical Transformation speelden we in enkele jaren tientallen gigs, in binnen- en buitenland. Mijn inspiratie komt uit de dingen die ik meemaak on the road. Hoe uniek je kan worden in de Reggae is niet gemakkelijk te beantwoorden. Er is niets nieuws onder de zon wat dat betreft. Het is mijn toevoeging aan the movement. Iets wat al duizenden keren gedaan is. Nu en dan door het te kruisen met andere muziekstijlen of in een andere taal. Ik vang hetgeen er gebeurt in deze tijd en breng daarmee misschien een licht voor komende generaties. Soms voelt het of we een strijd strijden waarvan de uitkomst al vast ligt. In mijn opinie is Nederland niet heel geschikt voor het muzikant-zijn. Natuurlijk, als ik het publiek toezing en de mensen vermaak, dan is dat vreugde voor mijn ziel. Maar ik kan mijn brood er niet mee verdienen. Laten we daar vooral open kaart over spelen. Ik doe het omdat ik het leuk vind en omdat ik overtuigd ben van hetgeen ik met de mensen wil delen. Maar vaak genoeg kom ik met lege handen thuis.”
Vol gemoed
Desalniettemin laaien de vlammen nog hoog op in Billy's muzikale hart. Onlangs deed hij met zijn huidige band Dreadless, London aan voor een optreden. “Dat was een enorm hoogtepunt met onder andere veteraan Ijahman Levi in de line up. Ik ga verder met het talent wat ik heb gekregen, al ontmoet ik natuurlijk hobbels onderweg. Naast mijn optredens doe ik ook vrijwilligerswerk voor jongeren. Ik doceer en speel met hen muziek op traditionele instrumenten. Samen met docent en medemuzikant Elijah kijken we of we als The Frontliners, de lessen kunnen uitbreiden en mogelijk in samenwerking met een stichting kunnen groeien.” Billy stond met Dreadless op 1 maart jl. nog in de Popcentrale in Dordrecht. De agenda voor Dreadless loopt naar het zonnige seizoen ongetwijfeld verder vol. Net als mijn gemoed aan het einde van dit interview. Want nu en dan loop je tegen een mens aan die je kunt bevragen, maar die je niet beter voor het voetlicht kunt brengen dan door de lezers aan te sporen de man te gaan zien op het podium. Waar hij thuishoort.
Bekijk Billy's clips, foto's en concertdata op www.dreadless.nl
Foto's en tekst: Rob Verbunt
