In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis Hoogovenstoernooien: 1960: Valluiken als velden
Het Hoogovenstoernooi te Beverwijk verwierf zich steeds meer internationale faam. In 1960 deden er voor het eerst twee grote Russische grootmeesters mee: Flohr en Petrosjan. Flohr is al wat ouder, hij was de secondant van Euwe in het WK van 1937. Petrosjan is nu 30 jaar, Russisch kampioen en grote favoriet. Er waren nog drie grootmeesters: Matanovic, Larsen en Donner. En waar Russen schaken, daar wordt de sfeer anders, volgens Lodewijk Prins in Het Parool, het wordt vanaf nu allemaal een stuk ernstiger! Er was een originele loting bedacht via een heel bijzonder schaakbord met velden als valluiken. Door touwtjetrek viel dan een schaakstuk onhoorbaar in een gewatteerd zakje. Godfried Bomans had zoiets beschreven over een denkbeeldige partij tussen Euwe en Reshevsky, waarbij Reshevsky een stuk van Euwe kon laten verdwijnen door aan het goede touwtje te trekken, wat Euwe met zijn fotografische geheugen natuurlijk niet lang daarna opmerkte. In de eerste ronde werden remises (Van Scheltinga forceerde remise tegen Petrosjan) en afgebroken partijen met winstkansen gespeeld. Donner won in de tweede ronde met een dame-offer van Bouwmeester, en kwam zo aan de leiding. De beide Russen speelden twee remises. In het weekend daarop belanden de Nederlandse schakers in de achterhoede, Donner en Van Scheltinga staan er met 2/4 nog het beste voor. Matanovic en Petrosjan gaan aan de leiding. Eigenlijk bleef dit beeld gedurende het hele toernooi gehandhaafd, al bemoeiden Larsen en Flohr zich af en toe ook met de bezetting van de eerste twee plaatsen. De topgrootmeesters wisselen winstpartijen af met remises als ze zwart hebben of als ze tegen andere toppers spelen. En toen won Larsen zomaar van Flohr, met zwart nog wel, en ging gelijk weer aan de leiding. Euwe vond het allemaal niet best meer en denkt dat vermoeidheid de grootmeesters parten ging spelen. Maar in de allerlaatste partij won Petrosjan dan toch weer, en wel van Larsen, zodat ze samen op de eerste plaats beslag legden. De eindstand: 1 en 2. Larsen en Petrosjan 6,5/9; 3. Matanovic 5,5; 4-5. Flohr en Donner 5; 6. Van Scheltinga 4,5; 7. Bouwmeester 4; 8. Toran 3; 9-10. Tan en Barendregt 2,5.
| na … Le3+ | na … Lh6 |
 |
 |
Donner – Bouwmeester 1-0. Hoogovens 1960. Bouwmeester hoopte op Lxe3 Dxe6, maar Donner overviel Bouwmeester met een fraai dame-offer: Dxe3!! Pxe3; Tg7+ Kh8; e7 en 1-0.
Flohr – Donner 1-0. Hoogovens 1960. Lh6 was wat voorbarig van Donner, en tot zijn verrassing kwam er geen verdedigende zet maar een serieuze aanval van Flohr: Pxd4! Lxc1; Pc6 Pxc6; Pxc6 Dc7; Dc3 0-0; Pxb8 en dit speelplan leverde Flohr uiteindelijk een winnende pionnenvoorsprong op.
Bram Doeves (
