Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week: tijdnood op de Semmering
Semmering is een plaatsje in Oostenrijk, een toeristisch ski-oord op 1000 meter hoogte, en sinds 1854 bereikbaar via de oudste bergspoorbaan in de wereld. In de jaren 30 waren er ca 1500 inwoners, nu nog 600. In 1926 en 1937 werden er twee grote internationale schaaktoernooien gehouden. In 1937 was Semmering het laatste grote toernooi voorafgaand aan de revanche-match tussen Euwe en Aljechin. (*) In die tijd was er al een vrees dat het schaken ten onder zou gaan aan de remisedood. Kmoch vond dat de eerste drie ronden op Semmering volstrekt geen reden voor deze vrees gaven ook al was 75% van de partijen toen in remise geëindigd. Daarvoor hadden de grootmeesters veel te veel fouten gemaakt! De twaalf partijen bevatten in totaal 556 zetten en daarvan waren er 100 in grote tijdnood gedaan met als gevolg dat de situatie op het bord gedurende die tijdnood volkomen veranderde. Vooral Reshevsky was een voortreffelijke bliksemschaker en boekte in tijdnood 2,5 in plaats van 0 punten tegen 3 tegenstanders, maar deze prestatie was zo uitzonderlijk, dat Kmoch concludeerde dat de grootmeesters van 1937 nog veel vooruitgang konden boeken! De flitsen hierna tonen twee van die blunders. Paul Keres won Semmering met opnieuw enkele fraai gespeelde aanvalspartijen en aan de top was de eindstand: 1. Paul Keres 9 (uit 14); 2. Rueben Fine 8; 3. Samuel Reshevsky en José Raul Capablanca 7,5.
(*) De Schaakwereld van begin oktober bevatte een leuke passage van mr. Max Levenbach, de voorzitter van het Euwe-Aljechin Comité, in zijn vooruitblik op deze returnmatch. Als jongen van 14 (1915) kon Max Euwe al heel aardig schaken en er waren toen vaak massakampen tussen het ASC van Euwe en het VAS van Levenbach. “Maxje” viel toen niet alleen op door zijn schaakkwaliteiten, maar ook al gewoon door zijn aanwezigheid, want zulke jonge schakers en ook vrouwelijke schakers waren toen een grote zeldzaamheid. En het toeval wilde dat de jonge Euwe steeds ingedeeld werd tegen de stokoude schakers van VAS die de 70 al dik gepasseerd waren, en die niet de smaad van een nederlaag tegen een aspirant mochten ondergaan, zodat dan op het laatste moment nog even de bordvolgorde moest worden aangepast!
| Na …Pd7? | Na g3 |
 |
 |
José Raul Capablanca – Salo Flohr 1-0. Semmering 1937. Na deze blunder behaalde Capablanca de kwaliteitswinst, want de zwarte torens staan elkaar in de weg: Pxd5 exd5; Lc7! Lf6 of?; Lxd8 en na nog 15 zetten 1-0.
Erich Eliskases – Samuel Reshevsky 0-1. Semmering 1937. In deze stand geeft Fritz wit zelfs nog een plusje, maar in tijdnood blijkt Reshevsky heel handig: Pe5! En nu is Tc3 aangewezen maar Eliskases speelt Tc5? En Reshevsky maakt het nu uit met Pf3+; Kg2 Pe1+; Kxf1 Pxc2 (damewinst) en even later 0-1.
Bram Doeves (
