Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over: Het Hoogovenschaaktoernooi 1970.
Aanvankelijk dacht menig expert in 1970 dat de Russische schaakbond dat jaar met Mark Taimanov & Igor Platolov een te zwakke delegatie voor de eerste prijs had afgevaardigd. En dat terwijl na 1963 - toen Jan Hein Donner het toernooi won - steeds Russische schakers in de tussenliggende jaren het toernooi op hun naam hadden gebracht. Maar al snel bleek dat de Russische schaakbond ook in 1970 er nog steeds een eer in stelde om dit toernooi met potentiële winnaars te bemannen, want Taimanov speelde een heel sterk toernooi en rekende in de allerlaatste ronde ook nog eens gedecideerd af met zijn naaste concurrent Vlastimil Hort, en werd zo ongeslagen winnaar van het Hoogovenstoernooi 1970 met de formidabele score van 12 uit 15. Hort werd tweede met 10,5 en Borislav Ivkov derde met 10. De meestergroep werd gewonnen door de jonge Zweed Ulf Andersson met 10,5 uit 15, voor Gyozo Forintos met 10 en Karoly Honfi & Garcia Medina met 9,5. Al vanaf de eerste ronde ging in de meestergroep de aandacht vooral uit naar de kleine Andersson die eruit zag als een jochie van 14, die door Max Euwe tijdens de opening was voorgesteld als een zestienjarig aankomend talentje, maar bij nader inzien bleek dat hij toch al 18 was. In zijn openingspartij met wit tegen Peter Clarke moest “Ulfie” af en toe van zijn stoel omhoog wippen om de overzijde van het schaakbord te kunnen zien, en voor alle zekerheid gaf de Zweedse schaakbond hem een begeleider mee.
In totaal deden er in 1970 450 schakers uit 23 landen mee aan het 32e Hoogovenschaaktoernooi in Wijk aan Zee, inclusief Theo van Scheltinga (1914-1994) in de meestergroep die al voor de 25e keer meedeed (!) en het toernooi in 1944 en in 1947 won. Hans Ree heeft na het overlijden in 1994 van Theo, in de NRC nog een aantal wetenswaardigheden over hem opgetekend: Van Scheltinga behoorde bijna 50 jaar tot de schaaktop van Nederland, en in de jaren vlak na de oorlog gold hij als de beste schaker na Euwe. Hans Ree bemerkte veel animositeit en achterklap toen hijzelf voor het eerst onder de Nederlandse topschakers kwam te verkeren, maar over timmerman-schaker Theo van Scheltinga viel nooit een kwaad woord. In de eerste ronde van het toernooi was Jan Hein Donner in de grootmeestergroep de held van de dag met een knappe winst op de Joegoslaaf Kurajica, maar na een wisselvallig verloop eindigde hij op de zevende plaats met 8 pt, wel als hoogste Nederlander.
| Na … Kg7 | Na … exd5 |
 |
 |
Goran Antunac – Ulf Andersson 1-0. Hoogovenschaaktoernooi 1970. Ulfie won de meestergroep met de mooie score van 10,5 uit 15, maar toch ook met twee nederlagen, waaronder die tegen Goran Antunac die in bijgaand diagram fraai gaat combineren: Pxd6 Pxd6; Txg8+ Kxg8; Pf6+ (paardvork op koning en ongedekte toeren!) Kf7; Pxh5 met beslissend voordeel.
Ulf Andersson – Theo van Scheltinga 1-0. Hoogovenschaaktoernooi 1970. Theo eindigde in de achterhoede met 6,5 pt en Andersson wint hier van Theo met tactisch vernuft: na Dc7!! Is het 1-0 want na Txc7 of (?) komt Txa8+ en is mat onafwendbaar.
Bram Doeves (
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
