Van schilders en beeldhouwers tot keramisten en textielkunstenaars, Zoetermeer is een broedplaats voor creatieve geesten. Met deze rubriek wordt een platform geboden waarbij steeds een andere kunstenaar uit de kunstwereld van Zoetermeer voor het voetlicht wordt gebracht. Deze keer: John Erkelens
John Erkelens: tekenen (illustrator en karikaturist)
John Erkelens werd in 1962 geboren in Leidschendam, waar hij zo’n twaalf jaar woonde aan de sluisjes. Toen het gezin meer ruimte nodig had, verhuisden ze naar Zoetermeer. “Dat vond ik toen jammer”, blikt John even terug. “Ik zat net op de leeftijd van het voortgezet onderwijs. Al mijn vrienden bleven in Leidschendam en gingen naar de Vlietschool in Voorburg. Ik fietste altijd met hen mee, maar dat viel toen weg.” De verhuizing betekende een breuk met zijn vertrouwde omgeving. Nu, jaren later, heeft John zijn draai in Zoetermeer wel gevonden.
Creativiteit zit in de familie
Het creatieve zat er altijd al in. Al op de lagere school ontdekte John zijn talent voor tekenen. Bij de schoolkrant: een gestencild blaadje vol gedichtjes, verhaaltjes en illustraties van kinderen, werd John gevraagd door de meester om de omslag te verzorgen. “Dat vond ik natuurlijk geweldig”, vertelt John lachend. Al snel verschenen er voetballertjes, een Peperbus en zelfs een unicorn voor de meisjes in het blad.
Op de middelbare Vlietschool kreeg John een nieuwe stimulans. Docent Van Rijn, die zich actief inzette voor de schoolkrant, zag Johns talent en maakte hem al snel tot vaste tekenaar. “Naast
kleine illustraties maakte ik ook stripverhaaltjes voor de krant”, herinnert John zich.
Dat artistieke bloed stroomt niet zomaar. In de jaren zestig en zeventig was creativiteit een ware trend, en in Johns familie werd er volop geschilderd en getekend. Ooms die met verf experimenteerden en een opa die prachtige paarden kon tekenen, vormden een bron van inspiratie. “Het zat gewoon in de familie,” aldus John. Opmerkelijk genoeg hebben Johns kinderen die creatieve lijn niet doorgezet. Zij kozen hun eigen pad, met interesses en talenten buiten de kunst.
De oprichting van Studio Zoetermeer
Na de middelbare school koos John op advies van zijn school voor een administratieve opleiding. Al snel merkte hij dat dit niet zijn pad was. Gelukkig startte er net een nieuwe richting aan het Grafisch Lyceum Rotterdam: reproductietekenaar. Tussen 1980 en 1984 volgde John deze opleiding en rondde die succesvol af.
Zijn eerste baan bracht hem naar een reclamestudio in Zevenhuizen. “Ik begon in de reclame als technische man. Ik bereidde drukwerk voor en werkte als werktekenaar: veel nauwkeurig tekenwerk. Daar was ik voor opgeleid”, gaat John verder. Toch knaagde er iets: hij wilde meer dan alleen het technische werk. Die kans kwam in Leidschendam, bij een reclameschilder. “Dat was gaaf: grote dingen maken, decoratief werken. Dat trok me veel meer,” zegt John enthousiast. Ondertussen bleef hij parttime bezig met illustraties en tekeningen, waardoor zijn creatieve energie nooit stilviel. Na enkele jaren groeide het idee om voor zichzelf te beginnen. In 1987 zette John de stap en richtte Studio Zoetermeer op. “Mijn vader verklaarde me voor gek: je hebt toch een mooie baan en een vast inkomen? Maar ik heb het wel gedaan”, blikt John terug.
 |
 |
 |
Veelzijdig illustrator en karikaturist
John werkt al meer dan dertig jaar als illustrator, cartoonist en reclametekenaar. Zijn opdrachten lopen uiteen: van gebruiksaanwijzingen en kleurplaten tot kerstkaarten, logo’s en complete huisstijlen. Zijn motto is duidelijk: “Creatief in visuele communicatie. Wie wil opvallen, moet zich onderscheiden.” Op evenementen blinkt John uit met snelle karikaturen. Meestal tekent hij op A3-formaat, in kleur of zwart-wit. Zijn stijl is herkenbaar: scherp en gelijkend, maar nooit overdreven. “Als het snel moet, werk ik in zwart-wit en voeg ik met krijtjes wat kleur toe,” legt John uit.
Een karikatuur vraagt om een andere aanpak dan een illustratie. Bij illustraties zijn er vaak duidelijke richtlijnen en kernwoorden. Bij karikaturen draait het om het vinden van de juiste kenmerken van een gezicht en die nét iets te benadrukken. “Het gaat erom wat eruit springt en wat je subtiel kunt overdrijven”, legt John geduldig uit.
 |
 |
 |
Van strips tot puzzels
John heeft in de loop der jaren een breed palet aan werk gemaakt. Hij bracht strips uit zoals: De avonturen van Jop, De avonturen van Bart en Timo Toekan voor het Van der Valk Magazine, en hij is betrokken bij het stripmagazine Striptuur. Ook bedrijven schakelden hem in: zo ontwierp hij mascottes als Moppie en Boppie voor Asito en voetbaldieren voor Albert Heijn. Daarnaast levert hij 
als vaste karikaturist illustraties voor het blad Gezond Verstand.
Met minstens zoveel plezier maakt John kijkplaten: kleurrijke illustraties vol details, grapjes en knipogen. In 2014 besloot hij deze kijkplaten uit te brengen als legpuzzels. Een van de bekendste is de 1000-delige puzzel voor de Gemeente Zoetermeer, waarop alle markante gebouwen van de stad staan. Inmiddels worden zijn puzzels uitgegeven door De Puzzelman in België.
John’s werk was ook zichtbaar in de openbare ruimte. Zo hing een grote illustratie aan een gevel aan de Muzieklaan en maakte hij voor ERA Contour een puzzel over de renovatie van 407 woningen in Buytenwegh, die als groot zeildoek werd getoond. Johns creatieve pad begon al vroeg. Op de
Vlietschool won hij de ir. de Rooij-prijs voor zijn inzet voor de schoolkrant. “Daarna zijn ze me helaas vergeten,” zegt John met een lach.
John tekent overal
John is als karikaturist ingeschreven bij ShowBird en Eventic en treedt regelmatig op bij feesten en evenementen. Met een paar stoelen en een tafeltje in een rustig hoekje gaat hij aan de slag, terwijl het publiek over zijn schouder meekijkt. In de zomermaanden tekent hij bijna wekelijks op recepties en partijen.
Sinds 2018 zet John zijn talent ook in voor de Stichting Tekenen voor Kinderen. Deze stichting bezoekt kinderen in bijna alle Nederlandse ziekenhuizen, medische dagcentra en asielzoekerscentra om hen met een persoonlijke tekening op te vrolijken. “Als je in het ziekenhuis ligt en de post heeft geen kaart voor je gebracht, kun je daar best wel een beetje sip van worden”, vertelt John. “Volgend jaar gaat de stichting ook in het Haga Zoetermeer aan de slag.”
Naast zijn werk als karikaturist en vrijwilliger geeft John regelmatig workshops. Daarin laat hij zien dat tekenen voor iedereen toegankelijk is. “Hoe maak je op een simpele manier een stripfiguur of een karikatuur? ‘Ik kan niet tekenen’ hoor ik heel vaak. Maar met een paar basisvormen kan iedereen het leren en het is vooral heel leuk om te doen”, rondt John af.
Voor meer informatie over John Erkelens kunt u zijn Studio Zoetermeer website, zijn website voor puzzels en/of facebookpagina bekijken. John nomineert graag Ron Jenner of Sealeung Li als een van de volgende in deze rubriek.
Foto’s en copyrights John Erkelens
Tekst: Christ van Gestel
Overzicht Kunstenaar in Beeld
Alle Zoetermeerse kunstenaars die in onze vaste rubriek: ‘Kunstenaar in Beeld’, aan bod zijn gekomen kunt u hier terugvinden: Overzicht Kunstenaars in beeld.
