Magistrale momenten uit de schaakgeschiedenis
Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week deel 12 van deze serie.
12. Magistraal schaakwerk van Paul C. Morphy
Omstreeks 1850 werd er heel aanvallend geschaakt. Beroemd is de zogenaamde “immortal game” van Adolf Anderssen. Anderssen was een uitstekende topschaker, die vaak won door vlammende combinaties, maar Paul C. Morphy was zelfs nog beter. Adolf Anderssen stak na een match zijn bewondering voor Morphy niet onder stoelen of banken, maar legde die vast in een beroemde brief: “den Eindruck, den Morphy auf mich gemacht hat, kann ich nicht treffender schildern, als wenn ich sage, er behandelt das Schach mit dem Ernste und der Gewissenschaft eines Künstlers”. Kortom, Anderssen noemde Morphy een schaakkunstenaar, en dat was in die tijd een groot compliment. Het kan niet anders dan dat hierna eerst een fragment uit een winstpartij van Morphy tegen Anderssen volgt, en vervolgens verslaat Morphy ook nog Harrwitz in de tweede flits.
|
1.Na Ta6 |
Morphy – Anderssen 1-0, Parijs 1858, zevende matchpartij, eindstand 8-3. Vraag: welke grootmeesterlijke zet doet Morphy nu? Hij neemt geen genoegen met de winst van de kwaliteit na Pf7+. Hij speelt Ld3!! En Anderssen geeft op, want Morphy komt nu steeds beslissend materiaal vóór, door de dubbele dreiging Pf7 en Lxa6, en bovendien kan de zwarte loper niet naar het cruciale veld e6, want hij staat daar onvoldoende gedekt. |
|
2.Na Pxe7+ Kg7 |
Morphy – Harrwitz 1-0, Parijs 1858, uit match met eindstand 5,5-2,5. Morphy gaat de zwarte stelling als volgt verder slopen Pf5+ Kg8; Pxd6!! En opgegeven, want de dame staat nu aangevallen, en kan geen kant op zonder de dekking van de zwarte toren te verbreken! |
Clubgenoot Willem van Dalen heeft ook al een interessant verhaal over Paul C. Morphy op de website van SV Botwinnik gezet, waaruit het volgende overgenomen is. Morphy was een zoon van een vermogende Amerikaanse familie. Een wonderkind die in 2 jaar tijd al op 18 jarige leeftijd cum laude afstudeerde in de rechten maar volgens de wet nog 3 jaar moest wachten om als advocaat te mogen optreden. Om die tijd te overbruggen, verdiepte hij zich verder in het schaakspel, versloeg in Amerika iedereen en ging voor ruim een jaar in 1858 naar Europa om daar de schaakgroten te kunnen ontmoeten. Ook in Europa speelde hij briljante partijen, versloeg hij de gevestigde orde behalve wereldkampioen Steinitz, want van schaken tegen Steinitz is het nooit gekomen. Terug in Amerika, is hij als een volksheld ontvangen. Hij wilde nu wel eens zijn advocatenpraktijk beginnen, maar nu belette de Amerikaanse burgeroorlog hem hiervan. Zijn toch al matige gezondheid verslechterde verder door de kwellende gedachte dat hij zijn leven verknoeid had. In deze treurige toestand bracht hij de daarop volgende jaren door in het ouderlijke huis, verzorgd door zijn moeder en zuster tot aan zijn dood in 1884, slechts 47 jaar oud.
Door: Bram Doeves, SV Botwinnik
U vindt alle schaakrubrieken hier: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
