In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis Hoogovenstoernooien: 1967 Spasski 1968 Kortsjnoj
In 1967 doen in de “onderbouw” 350 schakers mee. In de “bovenbouw” bestaat de hoofdgroep uit 16 deelnemers, ook de meestergroep is opgeschaald naar 16 deelnemers en er zitten nog steeds 12 deelneemsters in de vrouwengroep. In totaal doen er 10 grootmeesters mee in de hoogste groep. Dit jaar is Boris Spasski (29) uit de USSR de grootste favoriet. Larsen is er ook weer bij nadat hij vorig jaar niet wilde komen omdat het toernooi financieel niet aantrekkelijk genoeg was. Maar in 1967 zijn er voor het eerst geldprijzen in plaats van startgelden ingevoerd, zo is er fl. 2000 beschikbaar voor de winnaar van de GM-groep. In de eerste ronde winnen de twee Russen Spasski en Lutikov door foutloos positiespel. In de derde ronde zijn er maar liefst vier tijdnoodsensaties: zo wint Donner nogal gelukkig van Szabo (flits), en blijft Larsen op slechts een halfje staan, hij lijkt nu al kansloos voor een hoge klassering. In de zevende ronde spelen de koplopers Spasski en Loetikow remise tegen elkaar en is Van Geet met vier gewonnen partijen de grote verrassing, hij staat met 5/7 op de derde plaats, al beklaagde Robatsch zich na verlies enkele ronden later over het koffiehuisschaak van Van Geet. Het USSR-duo staat in het verloop van het toernooi steeds verder voor op het veld. De elfde ronde wordt een zwarte dag voor de Nederlanders: vijf nullen! Tja, naar Donner: hij moet ook geen champagne drinken tijdens de jaarwisseling, daar houdt hij maandenlang een traag brein aan over! Larsen komt er toch nog aan: hij wint van Gligoric in de tijdnoodfase en van Robatsch na een doorslaande aanval, en is de koplopers toch weer tot op een punt genaderd! De opmars na veel ups-and-downs van Larsen wordt gestuit door Spasski zelf! In de laatste ronde kan Spasski al snel remise maken met Van Geet, en wordt zo overtuigend en ongeslagen winnaar van Hoogovens 1967: 1.Spasski 11/15; 2. Loetikow 10,5; 3. Ciric 9; 4. Larsen 8,5; 5. Darga 8; 6-9. Van Geet, Gligoric, Kuijpers, Szabo 7,5; 10-12. Donner, Kavalek, Pomar 7; 13-14. Ghitescu, Robatsch 6; 15-16. Langeweg, Ree 5.
Het toernooi lijkt elk jaar wel een beetje sterker bezet. In 1968 komen vanuit de USSR Kortsjnoj en Tal, de grootste favorieten, maar ook Portisch is er weer bij. Zo ook de winnaar van 15 jaar geleden, de Amerikaan Rossolimo. Prins Claus opent het Hoogovenstoernooi als “succesvol bloemenkoopman”, omdat hij met bloemen de loting verricht. De eerste ronde verloopt zoals vaak tamelijk rustig, behalve bij Donner die op formidabele wijze van Portisch wint! In de tweede ronde verliest Donner uiteindelijk, door vermoeidheid (?) want hij valt onmiddellijk in slaap na afloop van zijn partij. Tal schijnt evenmin in goeden doen: twee kleurloze remises! Na drie ronden is er volop bewondering voor stijl en uithoudingsvermogen van Kortsjnoj: hele kleine voordeeltjes worden na heel lange partijen en meermalen afbreken ijverig omgezet in winst! Het griepspook waart rond, en heeft natuurlijk Donner te pakken die onmiddellijk na zijn remise tegen Hort het bed opzoekt. In vijfde ronde vrijwel alles remise, maar Kortsjnoj wint van Ree. Hans Ree wint in de zevende ronde met een fraaie combinatie van Karaklaic (flits) en staat op 3,5 evenals Donner. In de achtste ronde speelt Kortsjnoj tegen Tal-op-oorlogspad, maar Kortsjnoj wint een dag later en staat op 8/8!. Donner zal zijn geweldige succes van Venetië niet herhalen, hij verliest van Ivkov, maar hij snoept met wit Kortsjnoj zijn eerste halfje af waarna Kortsjnoj zijn zegetocht weer hervat tegen Ciric: 9,5/10! Na 11 ronden 10,5/11 met intussen 4 punten voorsprong op zijn naaste volgers. In de twaalfde ronde wordt Kortsjnoj dan eindelijk verslagen, Portisch speelt een verrassende opening met een vroegtijdig aanvalsavontuur. In de dertiende ronde wordt Kortsjnoj al winnaar van het 30e Hoogovenstoernooi. In de laatste twee ronden remises voor Kortsjnoj en bloemen voor Ree vanwege zijn meesterscore. De eindstand: 1. Kortsjnoj 12/15; 2-4. Hort, Portisch en Tal 9; 5. Gheorghiu 8,5; 6-7 Ciric en Matanovic 8; 8-9. Ivkov en Ree 7,5; 10-12. Bobotsov, Donner en Padevski 7; 13. Karaklaic 6,5; 14. Rossolimo 6; 15. Langeweg 5; 16. Van Geet 3.
| Na ... Txh4 | na Lc5 |
 |
 |
Donner-Szabo 1-0. Hoogovens 1967. Szabo dreigt met mat: Tag4+ en Th3# of Th1#. Dus Donner doet e2 voor vluchtveld koning. Maar Donner heeft ook aanvalskansen die Szabo geheel overziet, hij is bij de volgende zetten het spoor helemaal bijster: e2 Txa5?; Tg7+ Kg5; f4+ Kg4?; Le2+ Kf5; Txh4, torenwinst, betere positie, Donner wint “eenvoudig”, even later 1-0.
Karaklaic-Ree 0-1. Hoogovens 1968. Ree staat al beter en vervolgt met de fraaie combinatie: Txc5; bxc5 Txd3; Dxd3 Dxc5+; Kh1 Dxa7 en Ree won gemakkelijk even later.
Bram Doeves (
