In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis Hoogovenstoernooien: Hoogovens 1965 voor Portisch en Geller; Poloegaevsky wint Hoogovens 1966
Net als in 1964 staat Portisch ook in 1965 al snel alleen op kop met 2,5/3. In de vijfde ronde is er de sensatie dat Langeweg wint van Geller, die na een dubieus pionoffer vervolgens in tijdnood komt en door Langeweg van het bord wordt gezet! De getarte Rus begint dan aan een indrukwekkende inhaalrace. Hij maakt een ronde later korte metten met Pachman (flits). In de zevende ronde doet Geller opnieuw van zich spreken met een fantastische combinatie tegen Lengyel, met daarin als hoogtepunt een dame-offer! Geller zit intussen Portisch boven op de hielen! Ook tegen Ivkov was Geller in grootse vorm, opnieuw verdiende winst. Na tien ronden staat Portisch nog steeds bovenaan met 7, waarna Geller volgt met 6,5. Donner bestaat het om Portisch in de tiende ronde een remise af te dwingen en vervolgens moet ook Geller in remise berusten tegen Donner, waardoor Portisch weer een vol punt vóór komt. In de twaalfde ronde wordt het topduel Portisch – Geller remise, en tot verbazing van iedereen staat de Bulgaar Bobotsov nu op de tweede plaats, mede door winst van een meermalen afgebroken partij, en is Donner opgerukt naar de vierde plek! Langeweg won al van Geller en nu voegt hij een remise tegen Portisch daaraan toe: het blijft een groot gedrang aan de top. In de twee laatste ronden haalt Geller Portisch nog in, gaan ze gezamenlijk over de eindstreep, met Bobotsof op de derde plaats, en Donner pakt een prachtige gedeelde vierde plaats: 1-2. Portisch en Geller 10,5/15; 3. Bobotsof 10; 4-5 Donner en Ivkov 8,5; 6. Lehmann 8; 7-10. Langeweg, Johannessen, Pachman en Bagirow 7,5; 11. Matanovic 7; 12-14. Van Scheltinga, Langyel en Smederevac 6; 15. Medina 5,5 en 16. Vd Berg 3,5.
Het 28e Hoogovenstoernooi is in 1966 weer van wereldklasse met favorieten als Poelogaevsky (31 jaar en eigenlijk de “invaller” voor Kortsjnoj) en Ivkov. Bent Larsen ontbreekt, want hij vindt de verdiensten in Beverwijk niet hoog genoeg. In de eerste ronde was bijna alles remise, alleen Poelagaevsky verplettert Nej, nog wel zijn landgenoot! Czerniak maakt zijn collega’s aan het lachen met anekdotes in negen talen (!) en op het schaakbord probeert hij riskante standen uit, waaraan positiespeler pur sang Poloegaevsky niet wil meewerken hij wint positioneel. Tegen Van Scheltinga haalt Czerniak in de vierde ronde wel een fraaie combinatie uit de stand, met winst (zie flits). In de zevende ronde probeert koploper Poloegaevsky ook Ivkov te vloeren, maar Ivkov houdt het remise en blijft met een halfje achterstand (5,5/7) op zijn kans loeren. Langeweg slaagt voor een universitair tentamen en dat inspireert hem ook om tegen Lehmann en Bobotsov twee keer winst op rij (flits) te boeken! Donner is geheel uit vorm, een derde nul tegen Bilek en tegen Poloegaevsky krijgt hij na goed verweer toch zijn vierde nul. In de elfde ronde komt nog meer spanning aan de top want Vd Berg presteert het om remise te spelen tegen Poloegaevsky, die toch tekenen van vermoeidheid begint te vertonen, want een ronde later grijpt hij mis tegen Van Scheltinga, maar hij ontsnapt met remise. Daarna wint Poloegaevsky weer en kan hij het zich permitteren om in de laatste twee ronden snelle remises te spelen. Niet Donner, maar Langeweg is ditmaal de beste Nederlander op de zesde plaats. De eindstand: 1. Poloegaevsky 11,5/15; 2. Szabo 11,0; 3. Bilek 10,5; 4. Ivkov 10,0; 5. Nej 8,5; 6. Langeweg 8,0; 7. Filip 7,5; 8-9. Vd Berg en Donner 7,0; 10. Damjanovic 6,5; 11-13. Bobotsov, Czerniak en Kuijpers 6,0; 14. Bachtiar 5,5; 15. V Scheltinga 5,0; 16. Lehmann 4,0. De nog jonge Hans Ree doet ook voor het eerst mee, begint in de Meestergroep en scoort 7/11 (gedeeld tweede), en in deze groep zit onder meer ook Nona Gaprindasjvili, de vrouwenwereldkampioene, die 6/11 scoort op de zesde plaats.
| Na … Ke6 | Na … Lxf6 |
 |
 |
Geller – Pachman 1-0. Hoogovens 1965. Nu gaat Geller fraai combineren: Tf6+ en 1-0, want als Kxf6; dan Txd6++ Ke7; Txd7 Kxd7; h6! En deze pion is dankzij Lb2 niet van promotie af te houden!
Czerniak – Van Scheltinga 1-0. Hoogovens 1966. Na de sterke pionzet van Czerniak verdedigt V Scheltinga zich niet optimaal: e5! d6xe5; Lg4 b5; De4 Db7; Ld7! Pa5; Dxb7 Pxb7; Lxe8, wint kwaliteit, enz.
Bram Doeves (
