Tembang, Javaanse dichtkunst en verhalen, zijn de grote passie van Zoetermeerder Harrie Djojowikromo. In het Forum Café in het Forum, de nieuwe hoofdvestiging van de Bibliotheek, organiseert hij vertellingen en laat bezoekers kennis maken met de eeuwenoude verhalen en gedichten uit de Javaanse cultuur.
Als kleine jongen in Suriname werd Harrie al gegrepen door de schoonheid van de verhalen die verteld werden in zijn dorp. “De thema’s zijn dan misschien honderden jaren oud, maar nog steeds heel actueel! Liefde natuurlijk, maar ook vernieling van de natuur. De verhalen waren actueel honderden jaren geleden in Indonesië, maar ook in de 20e eeuw in Suriname. En nu nog steeds!”
Harrie, nu 76 jaar, vertelt graag over hoe hij als jongen van een jaar of 12 aan de lippen van de vertellers hing. Het raakte hem intens en hij wilde er meer over weten. “Maar je had in die tijd natuurlijk nog geen internet! Ik kon het niet even snel opzoeken op Google… Dus ik ging naar de bibliotheek, maar daar hadden ze maar een paar boeken over dit onderwerp”. Harrie had veel contact met oudere mensen, Indonesiërs die voor werk naar Suriname waren geëmigreerd. “Van hen heb ik in eerste instantie heel veel geleerd. Ik had veel vragen: Waar komt een verhaal vandaan? En wat zit er allemaal achter? Ik was nog jong, maar had al meteen het gevoel dat er méér was dan ik tot dan toe kon zien. Er klopte iets niet naar mijn gevoel”.
Tembang
Tembang is Javaanse dichtkunst, deels gesproken en deels gezongen. Door de zang onthoud je de woorden makkelijker, belangrijk in een tijd waarin de meeste mensen analfabeet waren, en de emotie komt veel sterker over. Deze Javaanse Tembang is via contractarbeiders uit Java ook in Suriname terecht gekomen. De verhalen, uit Java, die vanuit de oudheid bewaard zijn gebleven werden in de hoven van de sultans geschreven en voorgedragen. Van de hofhouding van een sultan werd een zekere intellectuele ontwikkeling verwacht en het schrijven van gedichten was deel van de opvoeding.
Onderzoek
In 1970 kwam Harrie naar Nederland om verder te studeren, maar hij bleef onderzoek doen naar de Javaanse geschiedenis en Tembang. “Ik ben vaak op culturele reis geweest naar Indonesië en was zo in de gelegenheid om met veel mensen te praten over de Tembangverhalen. Zo ontdekte ik wat ik als kleine jongen al had aangevoeld: de gedichten die ik als kind hoorde klopten wel, maar de muziek die erbij gespeeld werd niet! De mensen die geëmigreerd waren hadden niet altijd alle kennis over de Tembang meegenomen naar hun nieuwe land. Soms werd er marsmuziek gespeeld bij gevoelige liefdesverhalen, dát was het wat toen voor mijn gevoel al niet klopte!”
Harrie Djojowikromo ontwikkelde zich tot getalenteerd en veelgevraagd Tembangverteller en laat graag mensen kennis maken met rijke historie van de verhalen. Bij zijn Tembangvoordrachten weet hij vaak een gevoelige snaar te raken. “Mensen met een Indonesische achtergrond, zelfs als ze de Tembangverhalen niet kennen, worden vaak diep geraakt door de voordrachten. Ik vertel de verhalen hier altijd twee keer: de eerste keer in het Nederlands, zodat de mensen ook begrijpen waar het over gaat. Maar zeker ook in het Javaans, omdat dan de emotie dan veel sterker is.”
Lievelingsgedichten
Op de presentaties begeleidt Harrie zichzelf met gitaar en traditionele fluit. Hij vertelt de eeuwenoude gedichten. Zijn lievelingsgedichten hebben romantiek of gevoelens van heimwee als onderwerp. Maar hij schrijft ook zelf nieuwe gedichten, bijvoorbeeld over Indonesiërs die na de onafhankelijkheid van Indonesië alles wat ze kenden achter moesten laten toen ze naar Nederland kwamen. Harrie: “Indonesiërs praten daar niet veel over, maar er zit wel heel veel emotie achter. Het is het trauma van die generatie.”
In het Forum Café laat hij zo mensen kennis maken met de schoonheid van de Javaanse verhalen in dichtvorm. Uit de reacties van het publiek blijkt wel dat de verhalen mensen weten te raken, zowel bezoekers met als zonder Indonesische achtergrond. “Het Forum Café is een prachtige centrale plaats in de stad om mensen uit Zoetermeer kennis te laten maken met de Tembang gedichten, ook voor mensen die de taal niet kennen!”
In het Forum Café kunnen Zoetermeerders zelf activiteiten organiseren. Muzikaal, maar ook creatief of puur voor de gezelligheid. Mail voor informatie naar
